ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ  ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

Η ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΣ

ΓΕΝΕΣΙΣ

Η Λέξη «ΓΕΝΕΣΙΣ» υποδηλώνει «καταγωγή» ή «προέλευση».

σύμπαντος, της ανθρώπινης φυλής, της οικογενειακής ζωής, των εθνών, των εξιλασμών αμαρτιών κτλ.

Τα πρώτα κεφάλαια, ασχολούνται με τις αρχαίες ή προ πατριαρχικές εποχές, παρουσιάζει τους προγενέστερους τις Εβραϊκής Ιστορίας από τον Αδάμ μέχρι τον Αβραάμ και περιλαμβάνει τη δημιουργία του κόσμου, του φυτικού και ζωικού βασιλείου, την αρχαία ιστορία, τον κατακλυσμό, και τον διασκορπισμό των Εθνών.

Τα υπόλοιπα κεφάλαια ασχολούνται με του Θεού τη συμπεριφορά απέναντι στους πατριάρχες Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβου, του γιου του Ιακώβου, Ιωσήφ και την δημιουργία του Ισραηλιτικού Έθνους, τους Πατριάρχες, και την κάθοδο τους στην Αίγυπτο.

Η Γένεση έχει γραφεί από τον Μωυσή, αυτό το βεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριος μας ο Ιησούς Χριστός, καθώς και εσωτερικές μαρτυρίες.

Η προέλευση του κόσμου και ζωή δεν είναι τυχαία. Υπάρχει Δημιουργός και αυτός είναι Ο Ένας και Μοναδικός Αληθινός Θεός.     

ΕΞΟΔΟΣ

Το όνομα αυτό σημαίνει «βγαίνω έξω» ή «αποχώρηση», «αναχώρηση». Ενώ αναφέρεται σε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα του βιβλίου, η Έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και την σκλαβιά της , επίσης και άλλα γεγονότα μεγίστης σημαντικότητας βρίσκονται σε αυτό το βιβλίο, το κάλεσμα του Μωυσή η Διαθήκη του Θεού προς τον λαό  στο όρος Σινά και την κατασκευή της σκηνής του Μαρτυρίου.  Επίσης ένας κώδικας από έξω εκκλησιαστικούς νόμους συμπεριλαμβάνεται, όπου και το τελευταίο μέρος του βιβλίου περιέχει καλοπροαίρετη περιγραφή της θρησκευτικής Κιβωτού της Διαθήκης και των 10 εντολών (σκηνή του μαρτυρίου), η θέση διαμονής Του Θεού ανάμεσα στους  ανθρώπους Του.

Συγγραφέας είναι και σε αυτό το βιβλίο ο Μωυσής.

ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ

Αυτό το βιβλίο ονομάστηκε έτσι γιατί πραγματεύεται  τους νόμους των υπηρεσιών και λατρείας με ιδιαίτερη προσοχή της Φυλής του Λευή. Είναι εύστοχα αποκαλούμενο « το Εγχειρίδιο των Ιερέων». Έχει ως περιεχόμενο του θέματα θυσιών και προσφορών και αυτό το κάνει να είναι ένα βιβλίο δύσκολο για μερικούς. Το βιβλίο περιέχει βαθύτερα νοήματα αφού πάνω σε προφητική βάση κύριο του θέμα είναι λυτρωτική θυσία του Ιησού Χριστού. Ένα άλλο είναι: η αδυναμία του ανθρώπου για την Σωτηρία του εξαιτίας της πτώσης του και της αμαρτίας, το περπάτημα των ανθρώπων του Θεού καθημερινά μπροστά στην Άγια του Παρουσία.

Πολλοί βασικοί κανόνες της Καινής Διαθήκης προμηνύονται σε αυτό το βιβλίο, όπως η σοβαρότητα της αμαρτίας στο βλέμμα του Θεού, η αναγκαιότητα του εξιλασμού της αμαρτίας, η αγιότητα του Θεού και η αναγκαιότητα του μεσάζων ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο.

Οι νόμοι του Λευιτικού δείχνουν τον Θεό να συνεργάζεται αρμονικά με τους δικούς Του φυσικούς νόμους, για το καλό του λαού Του. Όταν ο λαός Ισραήλ υπάκουε στους νόμους Του με τυφλή εμπιστοσύνη τότε βλέπανε την δύναμη Του Θεού.

Συγγραφέας και σε αυτό το βιβλίο είναι ο Μωυσής.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Ο Τίτλος προέρχεται από την «αρίθμηση», «απογραφή» του Ισραήλ στα πρώτα κεφάλαια. 

Ένας καλύτερος τίτλος που έχει δοθεί από τους ίδιους τους Εβραίους, Bemidhbar (φωνή βοώντος εν τη ερήμω), όπου περιγράφει τα δρώμενα σημαντικών γεγονότων του βιβλίου. Σε όλα αυτά τα γεγονότα, ο συγγραφέας βλέπει το καθοδηγητικό χέρι του Θεού να διατηρεί τη συνθήκη με τους ανθρώπους Του, καθώς τους προετοιμάζει για την είσοδο τους στην γη της επαγγελίας που υποσχέθηκε πρώτα από όλους στον Αβραάμ. Πρόκειται για μία θλιβερή, εξιστόρηση παραπόνων και γεγονότων όπου το αποτέλεσα του ήταν από μία ολόκληρη γενιά που είχε δει την δύναμη Του Θεού στην Αίγυπτο, τα θαύματα τα οποία οδήγησαν στην απελευθέρωσης τους, μόνο τρεις άνδρες κατάφεραν να επιβιώσουν και να δουν την υποσχόμενη γη - Μωυσής, Ιησούς του Ναυή, Χάλεβ και μόνο δύο την απόλαυσαν – ο Ιησούς του Ναυή και ο Χάλεβ.

Το βιβλίο των Αριθμών καλύπτει 38 χρόνια της ιστορίας του Ισραήλ, την περίοδο της περιπλάνησης τους μέσα στην έρημο (της χερσονήσου του Σινά). Η Ιστορία εξελίσσεται την περίοδο η οποία ξεκινά δύο χρόνια μετά την έξοδο τους από την Αίγυπτο και τελειώνει την παραμονή της εισόδους τους στην Χαναάν. 

Συγγραφέας και σε αυτό το βιβλίο είναι ο Μωυσής.

ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟ

Το τελευταίο βιβλίο της Πεντατεύχου αποκομίζει το αγγλικό όνομα του από την ελληνική λέξη Δευτερονόμιο, που σημαίνει «δεύτερος νόμος». ή ο « επαναλαμβανόμενος νόμος».

Το «Δευτερονόμιο» είναι βασικά οι αποχαιρετιστήριες οδηγίες του Μωυσή στον λαό Ισραήλ που δόθηκαν στις πεδιάδες του Μωάβ, λίγο πριν μπουν στην υποσχόμενη γη και είχαν ως σκοπό η νέα γενιά  να ακούσει το νόμο του Θεού, να διδαχτεί τη καθιέρωση των αρχών στις νέες συνθήκες που τους περιμένουν και να ανανεώσει έξυπνα τη συνθήκη που είχε κάνει ο Θεός με τους πατέρες τους – μια συνθήκη που πρέπει να τηρηθεί με ευλάβεια και πίστη σαν βασική προϋπόθεση του Θεού για την είσοδο στη γη της επαγγελίας.

Ο Ιησούς του Ναυή εγκαθίσταται ως ο νέος ηγέτης του λαού. ενώ ο Μωυσής πεθαίνει στις κοιλάδες του Μωάβ.

Ο Μωυσής είναι ο συγγραφέας και αυτού του βιβλίου.

ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Η αφήγηση της ιστορίας του Ισραήλ στην Εβραϊκή Βίβλο χωριζόταν σε δύο ξεχωριστά τμήματα, στους Προφήτες όπου περιλάμβανε τα βιβλία του Ιησού του Ναυή, τους Κριτές, το Α΄ και Β΄ Σαμουήλ καθώς και το Α΄ και Β΄ Βασιλέων και στα Αγιόγραφα, που περιλάμβαναν τα Α΄ και Β΄ Χρονικών, τον Έσδρα και τον Νεεμία.

Το βιβλίο της Ρουθ που ανήκει στα Αγιόγραφα δεν έχει υπολογιστεί και αυτό γιατί έχει θεωρηθεί από πολλούς ιδικούς ως ολοκληρωμένο ιστορικό έργο. Η Θεολογική άποψη που εκφράζεται  μέσα στο βιβλίο της Ρουθ, είναι παρόμοια με εκείνη του Δευτερονομίου και γι’ αυτό μερικοί το αποκαλούν και «Δευτερονομική Ιστορία». 

Η περίοδος που καλύπτεται από τα βιβλία αυτά αρχίζει από την είσοδο του Ιησού του Ναυή στη γη Χαναάν μέχρι τα μέσα της εξορίας. Τα γεγονότα του Ιησού του Ναυή και των Κριτών τα τοποθετούμε ανάμεσα στο 1240 και 1050 π.Χ.

Η περίοδος πριν από την εξορία καλύφθηκε από τα Α΄ και Β΄ Χρονικών, μετά την εξορία, από τον Έσδρα και τον Νεεμία. Μόνο το δεύτερο τμήμα είχε ενσωματωθεί μέσα στην Εβραϊκή Βίβλο στην αρχή και αυτό πιθανότατα να συνέβαινε εξαιτίας της αναφοράς ίδιων γεγονότων από τα βιβλία των Α΄ και Β΄ Χρονικών, Α΄ και Β΄ Σαμουήλ, Α΄ και Β΄ Βασιλέων. Αυτός είναι και ο λόγος όπου τα βιβλία Έσδρα και Νεεμία προηγούνται των Χρονικών στην Εβραϊκή Βίβλο. 

ΙΗΣΟΥΣ ΤΟΥ ΝΑΥΗ

Αυτό το βιβλίο λειτουργεί σαν τον ενωτικό κρίκο ανάμεσα στην Πεντάτευχο και στα επόμενα ιστορικά βιβλία, το όνομα του προέρχεται από το αρχικό κεφαλαίο           Ιησού του Ναυή

Τα κεφάλαια 1 έως 23 περιγράφουν την κατάκτηση της γης και

το διαχωρισμό ανάμεσα  στις φυλές του Ισραήλ και τα πρώτα πέντε χρόνια του θανάτου του Μωυσή. Στα τελευταία κεφάλαια (23-24), ο Ιησούς του Ναυή, παροτρύνει τους ανθρώπους σε μια σειρά από νέες κατευθύνσεις «να τηρείτε και ακολουθείτε όλα αυτά που είναι γραμμένα στο βιβλίο των νομών του Μωυσή». και επισήμως τους προκαλεί στην ανανέωση της συνθήκης δέσμευσης προς το Θεό.

Ο Ιησούς του Ναυή γεννήθηκε στην Αίγυπτο και έγινε το δεξί χέρι του Μωυσή στο διάστημα όπου περιπλανιόντουσαν στην έρημο. Ήταν ένας από τους δώδεκα κατασκόπους που είχε στείλει ο Μωυσής να κάνουν αναγνώριση στην γη Χαναάν. Αυτός και ο Χάλεβ έζησαν στα σαράντα χρόνια της περιπλάνησης τους στην έρημο.

Μετά τον θάνατο του Μωυσή ήταν ο μόνος που είχε όλα τα προσόντα να τον διαδεχτεί στην αρχηγία του λαού.

ΚΡΙΤΕΣ

Το βιβλίο των Κριτών καλύπτει την περίοδο ανάμεσα στον θάνατο του Ιησού του Ναυή και την άνοδο του Σαμουήλ.

Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν μας είναι γνωστός, η χρονολογία συγγραφής του, υποστηρίζεται ότι πρέπει να γράφτηκε πριν από την εποχή του Σολομώντα και πολύ κοντά στην εποχή που αναφέρουν τα γεγονότα. 150 έως 200 χρόνια είναι η χρονική περίοδο η οποία καλύπτετε.

Αν αθροιστούν όλοι μαζί, οι αριθμοί στο βιβλίο των Κριτών έχουν σύνολο 390 χρόνια. Ένας από τους λόγους αυτής της φαινομενικής ασυμφωνίας είναι η επικάλυψη ανάμεσα στις περιόδους των διαφόρων Κριτών. Π.χ. η καταπίεση των Αμμωνιτών στα Ανατολικά και η καταπίεση των Φιλισταίων στα δυτικά παρουσιάσθηκαν την ίδια περίοδο. Ένας ακόμα αξιοσημείωτος παράγοντας είναι η συνεχή αναφορά ότι η γενεά ισοδυναμεί εκείνη την εποχή με σαράντα χρόνια όπου ήταν ένας στρογγυλός αριθμός και όχι το ακριβές χρονικό διάστημα.   

Πουθενά μέσα στην Γραφή δεν θα δούμε τόσο παραστατικά να παρουσιάζει ο άνθρωπος τόσο συνεχή ροπή προς την αμαρτία.

Ο λαός Ισραήλ βοούσε προς τον Θεό για βοήθεια και Ο Θεός έστελνε  έναν άνθρωπο για να τους ελευθερώσει. Όλα αυτά πάνε καλά μέχρι αυτός να πεθάνει, μόλις αυτό συμβεί τότε ο λαός εγκαταλείπει τον Θεό και ξαναγυρνά στα είδωλα. Ο Θεός τότε επέτρεπε να υποφέρει αυτός ο λαός στα χέρια των Χαναναίων, μόλις αυτοί έκραζαν πάλι προς τον Θεό, Ο Θεός τους βοηθούσε. Αυτό επαναλαμβανόταν συνέχεια. 

ΡΟΥΘ

Το περιεχόμενο του και ο χρόνος συγγραφής του, το τοποθετούν ύστερα από το βιβλίο των Κριτών. Δεν γνωρίζουμε τον συγγραφέα αλλά ξέρουμε ότι η συγγραφής του ανάγετε στην ίδια περίοδο με τους Κριτές και πριν τον Σολομώντα.

Το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό αυτής της ιστορίας που αναφέρει για μία κοπέλα Μωαβίτισσα και την αγάπη που είχε προς την πεθερά της, μας δείχνει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Θεού για υποθέσεις ταπεινές.

Απόγονος της Ρουθ ήταν ο βασιλιάς Δαβίδ, και από την γενιά του βασιλιά Δαβίδ προήρθε ο Κύριος μας και Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός.

Το βιβλίο της Ρουθ, προσφέρει μια εντυπωσιακή αντίθεση με το βιβλίο των Κριτών. Στους Κριτές, η αμαρτία και η φθορά απεικονίζει μια σκοτεινή εικόνα. Η ιστορία της Ρουθ της

και της πίστης της και αφοσίωσης της στην Εβραία πεθερά της, παρουσιάζει στον αναγνώστη μια αξιοπρεπή εικόνα της Εβραϊκής ζωής την εποχή των Κριτών.

Α΄ ΚΑΙ Β΄ ΣΑΜΟΥΗΛ

Αυτά τα βιβλία πήραν το όνομα τους από τον Σαμουήλ, όχι μόνο επειδή είναι το αρχικό πρόσωπο στο πρώτο μέρος αλλά επίσης επειδή επηρέασε τους άλλους δύο πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες, ήταν αυτός που έχρισε βασιλιά πρώτα τον Σαούλ και αυτός που συνέχεια έχρισε βασιλιά και τον Δαβίδ. 

Αρχικά αποτελούσαν μέσα στην Εβραϊκή Βίβλο ένα βιβλίο  το οποίο χωρίστηκε όταν μεταφράστηκε στα ελληνικά, τα βιβλία του Σαμουήλ, καλύπτουν μια περίοδο της ιστορίας του Ισραήλ από τη γέννηση του Σαμουήλ έως το τέλος της Βασιλείας του Δαβίδ.

Πρώτα ο Σαμουήλ παρουσιάζει τη μετάβαση από του Κριτές του Ισραήλ στην μοναρχία. Έπειτα, ο Σαμουήλ ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την ιστορία του Δαβίδ και παρουσιάζει μια ζωντανή εικόνα της Θεοκρατικής μοναρχίας όπου ο βασιλιάς αναπαριστάνει του Θεού την κυβέρνηση πάνω από τους ανθρώπους.

Το Α΄ Σαμουήλ καλύπτει μία περίοδο 40 χρόνων, το ίδιο και το Β΄ Σαμουήλ, σύνολο και τα δύο περίπου 80 χρόνια.

Του συγγραφέα το όνομα των δύο αυτών βιβλίων δεν μπορούμε με βεβαιότητα να αναφέρουμε, αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι έπρεπε να ήταν κοντά σ’ εκείνη την εποχή. Η εποχή που αναφέρονται αυτά τα βιβλία αγγίζουν το 10^ο αιώνα π.Χ.

Α΄ και Β΄ ΒΑΣΙΛΕΩΝ

Αυτά τα βιβλία είναι η συνέχεια των Α΄ και Β΄ Σαμουήλ και συνεχίζουν να εκθέτουν τα ιστορικά συμβάντα που παρακολουθήσαμε στα δύο προηγούμενα βιβλία. Αρχικά το ένα βιβλίο.

Ο λαός του Ισραήλ παρότι είχε την ευκαιρία να ακολουθήσει την γραμμή του θελήματος του Θεού, αυτός (ο λαός) διάλεξε τον δρόμο της αποστασίας. Έτσι αυτά που μας περιγράφει ο συγγραφέας αποτελούν μία δραματική ιστορία αφού το finale ήταν η πτώση και η παρακμή του λαού Ισραήλ.

Τέσσερις αιώνες της ιστορίας καλύπτονται από τα βιβλία των Α΄ και Β΄ Βασιλέων, από τα μέσα του 10^ου αιώνα έως τον 6^ο αιώνα π.Χ.

Σε αυτά τα βιβλία παρακολουθούμε τον χρυσό αιώνα του Σολόμωντα καθώς και το «σχίσμα» ανάμεσα στον Ισραήλ και στον Ιούδα. Επίσης παρακολουθούμε την πτώση της Σαμάρειας που έγινε το 722 π.Χ. και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. το 587 π.χ.

Ο συγγραφέας είναι άγνωστος, πιθανότατα κάποιος προφήτης.

Α΄ και Β΄ ΧΡΟΝΙΚΩΝ

Στην εβραϊκή γραφή αυτά τα βιβλία αποτελούν μια ενιαία σειρά που  ο συγγραφέας αναφερόταν σε εκείνους οι οποίοι γνώριζαν τα προηγούμενα βιβλία, γι’ αυτό και δεν υπήρχε ανάγκη να επαναλαμβάνει τα ίδια γεγονότα παρά μόνο αυτά που θεωρούσε ότι του χρειάζονταν.

Ο συγγραφέας συγκεντρώνει την προσοχή του στις  νότιες φυλές, του Ιούδα και του Βενιαμίν, καθώς και στη φυλή του Λευί. Αυτό διότι αυτές οι φυλές έδιναν στον λαό Ισραήλ τους ιερείς και τους λειτουργούς.

Ο συγγραφέας απευθυνόταν στους ανθρώπους που είχαν επιστρέψει από την εξορία, για να ξαναχτίσουν την Ιερουσαλήμ, με τις οδηγίες του Έσδρα και του Νεεμία. 

Ο στόχος του ήταν να θυμίζει στον λαό Ισραήλ, το μεγαλύτερο μάθημα που ιστορία τους είχε διδάξει, ότι μακριά από την απόλυτη αφοσίωση τους από τον Θεό και η προσκόλληση τους σε είδωλα και στην μη τήρηση του νόμου του Θεού, το μόνο που θα είχε σαν αποτέλεσα θα ήταν η κρίση του Θεού και ο όλεθρος.

Επειδή συμπληρώνουν στην ουσία τα Α΄ και Β΄ Βασιλέων ένας δεύτερο τίτλος που μπορούμε  να δώσουμε είναι Α΄ και Β΄ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ.

Στα βιβλία αυτά βλέπουμε την επιθυμία του Δαβίδ να οικοδομήσει έναν οίκο προς τον Θεό αλλά ο Θεός δεν τον αφήνει επειδή είναι άντρας «αιμάτων» και προτιμά να τον οικοδομήσει ο γιος του ο Σολομώντας.

Ο συγγραφέας και σε αυτά τα βιβλία μας είναι άγνωστος καθώς και η περίοδο η οποία γράφτηκαν. 

ΕΣΔΡΑΣ – ΝΕΕΜΙΑΣ – ΕΣΘΗΡ

Τα βιβλία ΈΣΔΡΑΣ, ΝΕΕΜΙΑΣ και ΕΣΘΗΡ καλύπτουν τον τελευταίο αιώνα της Ιουδαϊκής ιστορίας της Παλαιάς Διαθήκης, 538 – 433 π.Χ.

Το βιβλίο του Έσδρα ξεκινά αμέσως με το τελείωμα του Β΄ Χρονικών  που κλείνει με την εξορία του λαού στη Βαβυλώνα από τον Ναβουχοδονόσορ το 587 π.Χ. Η ασέβεια του λαού προς τον Θεό τον αναγκάζει να επιτρέψει την εκπλήρωση της προφητείας (Β΄ Χρονικών 26/21 και Ιερεμίας 29/10), στέλνει τον λαό Ισραήλ σε εξορία για 70 χρόνια.

Πριν τελειώσουν αυτά προετοιμάζει τον βασιλιά Κύρο και αυτός εκδίδει ένα διάταγμα το 538 π.Χ. για την απελευθέρωση και την επιστροφή του λαού Ισραήλ στην Ιουδαία.

 Ο Έσδρας και ο Νεεμίας περιγράφουν την επιστροφή η οποία έγινε σε τρία στάδια

1.    Το μεγαλύτερο τμήμα επέστρεψε με τον Ζοροβάβελ το 538 π. Χ.

2.    Ένα άλλο τμήμα επέστρεψε με τον Έσδρα το 458 π.Χ., 80 χρόνια αργότερα

3.    Το τελευταίο τμήμα που επέστρεψε με την τον Νεεμία το 445 π.Χ.

Το βιβλίο της Εσθήρ ανήκει στο διάστημα ανάμεσα στην ανοικοδόμηση του Ναού στην Ιερουσαλήμ και την επιστροφή του Έσδρα. 

Ο Νεεμίας είναι αξιωματούχος στο παλάτι του βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη Α΄. Είναι αυτός ο οποίος αρχίζει το ξανά χτίσιμο της πόλης και του τοίχους το 444 π.Χ.

Το βιβλίο του Νεεμία είναι σίγουρο από την περιγραφή του ότι ο συγγραφέας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο Νεεμίας.

Σ’ αυτό το βιβλίο βλέπουμε επίσης ότι ξαναρχίζει να γιορτάζεται η γιορτή της Σκηνοπηγίας, γίνεται απογραφή και διαβάζεται δημόσια από τον Έσδρα το βιβλίο του Νόμου του Μωυσή.

Κύρια σημεία σε αυτό το βιβλίο είναι:

·       Ο Ασσουήρης – ο γνωστός σε όλους μας Ξέρξης είναι βασιλιάς στην Περσία. Διώχνει την βασίλισσα Αστίν για ανυπακοή και παίρνει στην θέση της για βασίλισσα την ΕΣΘΗΡ.

·       Δύο έμπιστοι αξιωματικοί συνωμοτούν να σκοτώσουν τον βασιλιά.

·       Ο Μαροδοχαίος μαθαίνει την συνομωσία και την αποκαλύπτει στον βασιλιά. Οι δύο αξιωματικοί που συνωμότησαν ενάντια στον βασιλιά θανατώνονται.

·       Ο Μαροδοχαίος δεν υποκλίνεται μπροστά στον βασιλιά.

Η θεόσταλτη φροντίδα του Θεού για του ανθρώπους Του  είναι εμφανής σε όλα τα σημεία, παρόλο που η λέξη Θεός δεν εμφανίζεται στο βιβλίο.

Το βιβλίο της Εσθήρ δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο συγγραφέας του, αλλά αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο συγγραφέας είχε στη διάθεση του όλα τα αρχεία του Περσικού βασιλείου.

ΙΩΒ

Ονομάζεται έτσι από τον ίδιο τον Ιώβ, τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα.

Ο αρχικός σκοπός του βιβλίου είναι να ανατρέψει την διάσημη άποψη ότι όλες οι συμφορές είναι αποτέλεσμα  των αμαρτιών που έχει πράξει ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του.

 Θεωρείται το αρχαιότερο γραπτό της Αγίας Γραφής.

Το βιβλίο αυτό έχει μηνύματα πολλαπλά, βαθιά, μεγάλα και δυνατά, έτσι που ο κάθε ένας από μας να μπορεί να πάρει θάρρος και να εμπιστεύεται τον Θεό.

Το θέμα που καλύπτει είναι πως ακόμα και ακέραιοι άνθρωποι του Θεού περνούν από θλίψεις και παθήματα.

Αξιοσημείωτο είναι σε αυτό το σημείο να τονίσουμε και να εστιάσουμε στο τι συμβαίνει πίσω από τα παρασκήνια του ορατού σε μας κόσμου.

Κανένας δεν γνωρίζει ποιος και πότε γράφτηκε.

Το αιώνιο ερώτημα που προσπαθεί να δώσει μία απάντηση αυτό το βιβλίο είναι : Αν ο Θεός είναι δίκαιος και καλός, γιάτι αφήνει αθώους ανθρώπους να υποφέρουν;

Ο Λούθηρος το αποκάλεσε «μεγαλοπρεπές και εξαίσιο βιβλίο, όσο κανένα άλλο βιβλίο στην Αγία Γραφή».

ΨΑΛΜΟΙ

Μια συλλογή από 150 Ψαλμούς, η ποικιλία και η ενότητα έχει δώσει στο βιβλίο μια μοναδική θέση στην θρησκευτική ζωή του ατόμου και στην Εκκλησία. Σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης σχέσης του Θεού με τον άνθρωπο εμφανίζεται σε αυτά τα ποιήματα.

Οι Ψαλμοί είναι διαχρονικοί, και επομένως από τα πιο πολυδιαβασμένα μέρη της Αγίας Γραφής.

 Στην σύγχρονη εποχή μας βρισκόμαστε σε αμηχανία πάνω από τα ίδια θεμελιώδη προβλήματα της ζωής, απευθυνόμαστε και επικαλούμαστε τον ίδιο Θεό όπως τότε οι Ψαλμωδοί.

Οι Εκφράζουν όλη την έκταση του ανθρώπινου συναισθήματος καθώς και είναι αξιοσημείωτο να τονίσουμε ότι δεν είναι λίγες οι φορές όπου το περιεχόμενο τους μάς ελέγχει.

Οι περισσότεροι από τους Ψαλμούς έχουν έναν τίτλο ο οποίος είναι μεταγενέστερος από τον ίδιο τον Ψαλμό.

Το υμνολόγιο της Παλαιάς Διαθήκης όπως μπορούμε αλλιώς να ονομάσουμε τους Ψαλμούς, χωρίζεται σε 5 συλλογές το τέλος κάθε συλλογής σημειώνεται από μία δοξολογία:

1.    Ψαλμοί 1 – 41

2.    Ψαλμοί 42 – 72

3.    Ψαλμοί 73 – 89

4.    Ψαλμοί 90 – 106

5.    Ψαλμοί 107 – 150

Υπάρχουν Ψαλμοί που δοξάζουν, επικαλούνται τον Θεό, προσευχές για συχώρεση, ύμνοι δοξολογίας, βασιλικοί Ψαλμοί, Ψαλμοί ευχαριστίας, Προσωπικοί θρήνοι, κ.α.

Συγγραφέας σε έναν Ψαλμό ο Μωυσής και σε μερικούς ο Ασάφ, μεγάλο μέρος έγραψε  ο Δαβίδ του οποίου το όνομα του το αναφέρουν 73 Ψαλμοί γραμμένοι περίπου το 1050 π.Χ., είναι δύσκολο για τους υπόλοιπους να χρονολογήσουμε και να πούμε πως και πότε ακριβώς συγκεντρώθηκαν και καταγράφηκαν.

Τα χειρόγραφα τα οποία βρέθηκαν στο Κουμράν έχουν αποδείξει ότι όλη αυτή η συλλογή πρέπει να είχε ολοκληρωθεί πριν από τον 2^ο  αιώνα π.Χ.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Αυτό το βιβλίο είναι μια περιγραφική σύνοψη της συλλογής των παρομοίων. Παρόλο που ο Σολομώντας ενέπνευσε την ανάπτυξη αυτού του βιβλίου ολόκληρο το περιεχόμενο του δεν προήλθε από αυτόν.

Αυτές που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο καλύπτουν μια σειρά από διάφορα θέματα, για παράδειγμα: αγνότητα, έλεγχο της γλώσσας, οκνηρία, γνώση, σχέση με τους  άλλους, δικαιοσύνη, πειθαρχία, σκληρή δουλειά, την οκνηρία, οικονομικά θέματα, τιμιότητα, φιλία, συντροφικότητα, υπερηφάνεια, ταπεινότητα, παροιμίες για τον άντρα, την γυναίκα, το παιδί και την οικογένεια, την νεότητα και τα γηρατειά. Ένα χρυσωρυχείο γνώσεων από 31 κεφάλαια. 

Ίσως πάνω από όλα στις Παροιμίες υπάρχει μια επαναλαμβανόμενη δήλωση ότι η πηγή της αληθινής σοφίας είναι “ο φόβος του Κυρίου”.

Όσο για τον χρόνο της συγγραφής του, 10^ος αιώνας π.Χ.

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ

Το όνομα του το βιβλίο του Εκκλησιαστή είναι πιστή μετάφραση από το Εβραϊκό κείμενο το οποίο σημαίνει = αυτός που απευθύνει το μήνυμα προς τον λαό, «ο Ιερέας»,                       «ο Κήρυκας». Υποδεικνύει μάλλον τον επίσημο τίτλο του συγγραφέα παρά το όνομα του.  

Το βιβλίο αυτό αγγίζει βαθιές πτυχές του ανθρώπου που μένουν ίδιες μέχρι σήμερα όπως: ποιο είναι τι νόημα της ζωής, ποιο νόημα έχει ο θάνατος, πως μπορώ να αντιμετωπίσω το κακό και την αδικία;.

Το βιβλίο αρκείται στο να παρατηρεί τη ζωή τριγύρω και βγάζει κάποια λογικά συμπεράσματα.

Πιστεύεται ότι είναι γραμμένο από τον Σολομώντα. Ποιος άλλος άνθρωπος θα ήταν καταλληλότερος να μιλήσει για την ίδια την ζωή, που την είχε γευθεί με αφθονία, δύναμη, πλούτη, φήμη, γυναίκες. Όλα όσα μπορούσε να έχει ένας άνθρωπος τα είχε δοκιμάσει ο Σολομώντας ακόμα και το πώς να ζει χώρια και από τον Θεό.

Χρονολογία την οποία προσδιορίζουμε την συγγραφή του βιβλίου αυτού είναι ο 10^ο αιώνα π.Χ.

ΆΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ

Ο τίτλος του σημαίνει « το εξοχότερο από όλα τα άσματα».

Πρόκειται για ένα αυτοτελές λυρικό ποίημα.

Τα ποιήματα είναι γεμάτα με εικόνες από την εξοχή. Η εποχή σίγουρα είναι η άνοιξη.

Οι Ιουδαίοι πιστεύουν ότι το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου είναι αλληγορικό, ανάμεσα στην σχέση του Θεού με τον λαό Ισραήλ.

Άλλοι πάλι θεωρούν τα ποιήματα ως σειρές τραγουδιών που συνήθιζαν να τραγουδούν στο διάστημα του επταημέρου γαμήλιου γλεντιού όπως άλλωστε γίνεται και σήμερα στην Συρία, έχοντας τον γαμπρό και την νύφη, βασιλιά και βασίλισσα.

Όποια και να είναι η μορφή, τα ποιήματα αυτά υμνούν την ομορφιά και το θαύμα της ανθρώπινης αγάπης.

Από τον τίτλο μπορούμε να υποθέσουμε ότι το έγραψε ο Σολομώντας ή ότι γράφτηκε γι’ αυτόν. Ήταν εξ’ άλλου τόσο φημισμένος για τις κατακτήσεις του, όσο ήταν και για την Σοφία του.

Ορθολογιστές πιστεύουν και δέχονται ότι είναι γραμμένο γύρο στο 600 π.Χ. Οι εσωτερικές μαρτυρίες του βιβλίου επικυρώνουν την παλαιότερη χρονολογία του, ότι , δηλαδή ανήκει στην εποχή του Σολομώντα η οποία είναι ο 10^ος αιώνας π.Χ. και συγγραφέας του δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Σολομώντα.

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΣ

Εξαιτίας της ειδωλολατρίας, του εμφύλιου πολέμου, της ανηθικότητας, χρειάζονταν σε συχνά χρονικά διαστήματα  να επανέρχονται στο αρχικό σημείο της ύπαρξης τους ο λαός Ισραήλ, το οποίο ήταν ο μόνος και Αληθινός Θεός. Ένας Θεός που τους είχε ελευθερώσει από την σκλαβιά της Αιγύπτου, τους είχε δώσει τον νόμο Του, και αυτοί του είχαν υποσχεθεί μια ζωή υπακοής.

 Σε περίπτωση ανυπακοής από τον λαό Ισραήλ, ο τρόπος επιστροφής ήταν Η ΘΥΣΙΑ.

Μια ματιά μέσα στην ιστορία και στο χρονοδιάγραμμα του Θεού θα δούμε ότι «αυτοί οι άνθρωποι» είχαν τοποθετηθεί σε «κρίσιμους καιρούς».

Οι Προφήτες ήταν άνθρωποι που τους είχε τοποθετήσει ο Θεό γι’ αυτό τον σκοπό – να καλούν πίσω σε χρονικά τακτικά διαστήματα τον λαό Ισραήλ κοντά στον Θεό, να θυμίζουν στον λαό τις σωστές προτεραιότητες, να επιμένουν στην πρωταρχική απαίτηση Του Θεού στο να υπακούει ο λαός τις εντολές Του και να ζει μέσα στα πρότυπα Του.

Η λέξη Προφήτης  σημαίνει = «καλεσμένος (από τον Θεό)», «ο βλέπον».

Η κλήση του Θεού δεν είναι πρόσκληση αλλά διορισμός με σκοπό να διακηρύξει το μήνυμα Του.

Οι Προφήτες είχαν ένα ιδιαίτερο τρόπο να «βλέπουν» μέσα στις υποθέσεις των ανθρώπων και στα σχέδια Του Θεού.

Μία από τις προτάσεις  που χρησιμοποιούσαν για να μιλήσουν προς τον λαό ήταν: «Τάδε λέγει Κύριος», «έγινε λόγος Κυρίου», και αυτό διότι μετέφεραν ακριβώς τα λόγια Του Θεού.

Οι Προφήτες όχι μόνο εξηγούσαν το παρελθόν, αλλά διακήρυτταν πάνω απ’ όλα τι ο Θεός επρόκειτο να κάνει.

16 Προφήτες κατονομάζονται. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : 1^η στους μεγάλους, όπου ήταν 4, με επικεφαλή τον Ησαΐα και ακολουθούσαν, οι Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ και Δανιήλ.

2^η οι 12 μικροί Προφήτες: Ωσηέ, Ιωήλ, Αμώς, Αβδιού, Ιωνάς, Μιχαίας, Ναούμ, Αββακούμ, Σοφονίας, Αγγαίος, Ζαχαρίας, Μαλαχίας.

Όλα μαζί καλύπτουν μία χρονική περίοδο 250 – 300 χρόνια.

ΗΣΑΪΑΣ

Ο Ησαΐας ονομάστηκε «ο πέμπτος Ευαγγελιστής» και το βιβλίο του «το Ευαγγέλιο της Παλαιά Διαθήκης».

Ο Ησαΐας έζησε στην Ιερουσαλήμ τον 8^ο  αιώνα π.Χ., καλέστηκε από τον Θεό περίπου το 740 π.Χ. μετά τον θάνατο του βασιλιά Οζία. Προφήτευε για 40 χρόνια.

Ο χρόνος συγγραφής του βιβλίου θεωρείται ο 8^ος αιώνας, ως προς τον συγγραφέα του βιβλίου διίστανται οι απόψεις ότι υπάρχει πάνω από ένας συγγραφέας, παρότι οι δύο Πάπυροι του Ησαΐα που βρέθηκαν στο Κουμράν…μαρτυρούν!!! Άλλα!!!, και αποδεικνύουν ότι αυτός ήταν ο Ησαΐας του 8^ου αιώνα που προέβλεψε γεγονότα τα οποία πραγματοποιήθηκαν πολύ μετά τον θάνατο του.

Εντούτοις οι διαφωνίες και οι συζητήσεις για τον συγγραφέα συνεχίζονται…

ΙΕΡΕΜΙΑΣ

Ο Ιερεμίας εμφανίζεται στο προσκήνιο 100 χρόνια μετά τον Ησαΐα. Γεννήθηκε από οικογένεια Ιερέων, το 650 π.Χ.

Η πόλη διαμονής του Ιερεμία ήταν η Αναθώθ η οποία άνηκε στους Λευίτες. Κλήθηκε από τον Θεό για Προφήτης το 627 π.Χ.

Εμφανίσθηκε στο ΠΑΖΛ του χρονοδιαγράμματος Του Θεού όταν η δύναμη της Ασσυρίας κατέρρεε ήδη.

Το 587 π.Χ. ο στρατός του Ναβουχοδονόσορα της Βαβυλώνας μπήκε στην Ιερουσαλήμ και κατέστρεψε την πόλη και πήρε τον λαό αιχμάλωτο στην εξορία.

Απ’ όσα γνωρίζουμε η ζωή του τέλειωσε στην Αίγυπτο διακηρύττοντας τα λόγια του Θεού, σε ανθρώπου που δεν ήθελαν συνειδητά να τα ακούσουν. 

Δεν σταμάτησε ούτε λεπτό να εξαγγέλλει την τρομερή μοίρα που επεφύλασσε το μέλλον για τον λαό του, και θλιβόταν διότι τους έβλεπε να αρνούνται το θέλημα Του Θεού πεισματικά.

Το υλικό του βιβλίου δεν είναι τοποθετημένο με χρονολογική σειρά, πράγμα που δυσκολεύει την τοποθέτηση διάφορων τμημάτων σε σωστό φόντο.

·       Σεδεκίας 597 – 587 π.Χ.

·       Ιωσίας 640 – 609 π.Χ.

·       Ιωάχαζ 609 π.Χ.

·       Ιωακείμ 609 – 597 π.Χ.

Το βιβλίο θεωρείται ότι είναι έργο του Ιερεμία και συγγραφή του τοποθετείται το 502 π.Χ.

ΘΡΗΝΟΙ

Με το τίτλο στις πιο πολλές αγγλικές εκδόσεις «Οι θρήνοι του Ιερεμία», το βιβλίο τοποθετείται, αμέσως μετά το βιβλίο του Ιερεμία. Στο Εβραϊκό κείμενο μπορεί να το βρει κανείς ανάμεσα στα “Συγγράμματα”.

Ο συγγραφέας θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν ο Ιερεμίας, αλλά τα πράγματα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα. Αυτό όμως που είναι ξεκάθαρο είναι ότι ο συγγραφέας ήταν «πολύ κοντά» σε αυτά που έγραφε.

Στο Εβραϊκό κείμενο αυτό το βιβλίο είναι ανώνυμο.

Το βιβλίο αποτελείται από 5 ποιήματα, για θέμα του έχει «Θρηνώντας για  την επίθεση και καταστροφή της Ιερουσαλήμ». Επίσης ο ποιητής κάνει μια ειλικρινή εξομολόγηση αμαρτιών εκ μέρους των ανθρώπων και αρχηγών, καταθέτοντας ολοκληρωμένη αφοσίωση στο θέλημα του Θεού.

Τα πρώτα 4 ποιήματα γράφτηκαν το 587 π.Χ., την περίοδο της καταστροφής της Ιερουσαλήμ από τον Βαβυλωνιακό στρατό του Ναβουχοδονόσορα. Είναι γραμμένα με μορφή ακροστιχίδας. Καθένα από τα 22 εδάφια αρχίζει με ένα νέο γράμμα της Εβραϊκή αλφαβήτου.

Το 5^ο ποίημα έχει επίσης 22 εδάφια αλλά δεν είναι ακροστιχίδα.

Οι Εβραίοι διαβάζουν και σήμερα τα ποιήματα αυτά στις συναγωγές, τον μήνα Ιούλιο για να τους υπενθυμίζουν την καταστροφή του Ναού το 587 π.Χ. καθώς και την τελευταία καταστροφή το 70 μ.Χ.

ΙΕΖΕΚΙΗΛ

Ο Ιεζεκιήλ προετοιμαζόταν για ιερέας με προοπτική να υπηρετήσει τον Ναό όπως είχε κάνει και στο παρελθόν ο πατέρας του. Αυτό δεν συνέβη ποτέ διότι ο Ιεζεκιήλ μεταφέρθηκε στην εξορία της Βαβυλώνας το 597 π.Χ., και πριν την πτώση της Ιερουσαλήμ το 587 π.Χ. όπου και δέχτηκε το κάλεσμα της προφητείας σε ηλικία 30 ετών.

Ήταν αφοσιωμένος και απόλυτα υπάκουος στον Θεό. Έβλεπε τον εαυτό του σαν ένα φρουρό, που έπρεπε να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο, αλλιώς θα ήταν υπόλογος στον Θεό. Το βιβλίο είναι γραμμένο όλο σε πρώτο πρόσωπο.

Το πλησιέστερο βιβλίο της Βίβλου στο πνεύμα του Ιεζεκιήλ , είναι η Αποκάλυψη η οποία και δανείζεται πολλές από τις εικόνες του.

Ο Ιεζεκιήλ μας παρουσιάζει την αμαρτία όπως την βλέπουν τα μάτια του Θεού. Πριν μάθουμε μέσα από την κρίση και θυμηθούμε την δική μας ευθύνη, πρέπει να μάθουμε ότι Ο Θεός είναι Θεός. 

μέχρι το 570 π.Χ. Ζούσε κοντά στον ποταμό Χεβάρ, το οποίο πρέπει να ήταν ένα «κανάλι», «τεχνητό» ποτάμι.

Ο Ιεζεκιήλ ονομάστηκε «ο προφήτης της εξορίας».

Ο Ιερεμίας την ίδια περίοδο προφήτευε στην Ιερουσαλήμ. Με αυτόν τον τρόπο ο Θεός μα διδάσκει ότι όπου και αν βρίσκεται ο λαός Του τον παρακολουθεί και προσπαθεί καθημερινά να τον νουθετεί.

Ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού είναι ο Ιεζεκιήλ και ο χρόνος συγγραφής του ανάγεται στον 6^ο αιώνα.

ΔΑΝΙΗΛ

Ο Δανιήλ οδηγήθηκε  στην εξορία της Βαβυλώνας κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα π.Χ., νεαρός στην ηλικία, πιθανότατα άνηκε σε ευγενή (βασιλική) οικογένεια, καταπληκτικά ικανός και έξυπνος, με μεγάλη ευχέρεια του λόγου που τον καθιστά ως πολιτικό παρά σαν έναν προφήτη.

Τα πρώτα έξι κεφάλαια σχετίζονται με ιστορικά γεγονότα στην Βαβυλώνα σε μία περίοδο 70 χρόνων. Τα υπόλοιπα περιγράφουν σε πρώτο πρόσωπο μία σειρά από οράματα μελλοντικών γεγονότων.

Χρησιμοποιούνται μέσα στο βιβλίο δύο γλώσσες: η μία είναι η Αραμαϊκή (επίσημη γλώσσα της Αυτοκρατορίας)και η άλλη είναι η Εβραϊκή.

Το βιβλίο του Δανιήλ γράφτηκε το 6^ο αιώνα π.Χ. Από την λαίλαπα του ορθολογισμού δεν ξέφυγε ούτε αυτό το βιβλίο, αφού δεν ήταν και λίγοι αυτοί που είπαν ότι το βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε από τον Δανιήλ και ότι άνηκε στον 2^ο αιώνα π.Χ.

Αυτός που έβαλε τέλος με πανηγυρικό τρόπο σε όλα αυτά ήταν ο ίδιος ο Κύριος μας ο Ιησούς Χριστός, σφραγίζοντας την γνησιότητα του. 

ΟΙ 12 ΜΙΚΡΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΣ

ΩΣΗΕ

Για τον προφήτη Ωσηέ δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόρειο Βασίλειο, στον Ισραήλ, τον 8^ο αιώνα π.Χ.

Προφήτευε για 40 χρόνια μέχρι λίγο πριν την πτώση της Σαμάρειας στην Ασσυρία, το 722 π.Χ.

Η ηθική εξαθλίωση του λαού του αντικαθρεπτίζει το προσωπικό και οικογενειακό του δράμα.

Η Γόμερ, γυναίκα του Ωσηέ δεν στάθηκε πιστή απέναντι του, τον πρόδωσε και τον εγκατέλειψε,  όπως και ο λαός Ισραήλ απέναντι στον Θεό. Αγάπησε άλλους θεούς και λάτρευσε τα είδωλα, αντί του μόνου αληθινού Θεού.

Καλείται να παντρευτεί μία πόρνη και να κάνει τρία παιδιά όπου τα ονόματα τους ήταν προκαθορισμένα.

Το 1^ο Ιεζραέλ = «κατηγορηματικά» θα ερχόταν στο προσκήνιο η ημέρα του Θεού.

Το 2^ο Λο – ρουχαμά = Μη – ελεημένη, ως δείγμα κρίσης πάνω στον λαό ο οπόιος δεν θα έβρισκε κανένα έλεος.

Το 3^ο Λο – αμμί = Όχι – λαός μου, ως δείγμα απαρέσκειας του λαού στα μάτια του Θεού.

ΙΩΗΛ

Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τον προφήτη Ιωήλ, εκτός το όνομα του πατέρα του (ΦΑΘΟΥΗΛ). Περιοχή δράσης του ήταν το νότιο μέρος του Ιούδα και κύριο θέμα του η Ημέρα Του Κυρίου. Οι προφητείες του φτάνουν πολύ μακριά μέχρι την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος και την δεύτερη έλευση του Μεσσία.

Παραδοσιακά αναφέρεται σαν «ο Προφήτης της Πεντηκοστής» από τη στιγμή που η προφητεία του για τη εμφάνιση του πνεύματος  εκτιμάτε από τον Πέτρο ότι ολοκληρώνετε τη Πεντηκοστή.

Ο Ιωήλ καλεί τους ανθρώπους της Ιουδαίας να μετανοήσουν, με την υπόσχεση ότι η μετάνοια θα φέρει την ευλογία του Θεού και υλικά και πνευματικά.

Το πιθανότερο είναι να έζησε και να έδρασε την εποχή του Μαλαχία, η την εποχή του Ιωνά, του Αμώς ή του Ωσηέ. Είναι δύσκολο να προσδιορισθεί η περίοδος  δράσης του γι’ αυτό και ακούγονται πολλά όπως ότι έδρασε ανάμεσα στον 9^ο με 3^ο αιώνα π.Χ.

Ως συγγραφέας του βιβλίου θεωρείται ο ίδιος ο Προφήτης. 

ΑΜΩΣ

Ο Αμώς ήταν βοσκός και καλλιεργητής σύκων. Η κατοικία του ήταν στην Θεκουέ, περίπου 20 χιλιόμετρα νότια της Ιερουσαλήμ. Ο Θεός όμως τον οδήγησε στο θρησκευτικό κέντρο της Βαιθήλ. Ο Αμώς έζησε την περίοδο όπου ήταν βασιλιάς ο Ιεροβοάμ ο Β΄ το 793 – 753 π.Χ.

Θέμα του : να καταγγείλει την κοινωνική και θρησκευτική διάβρωση, και να προειδοποιήσει για την επικείμενη κρίση του Θεού.

Ο Αμώς κήρυξε για 40 χρόνια περίπου ανάμεσα στο 760 με 755 π.Χ.

 Ο λαός όμως δεν τον άκουγε με αποτέλεσμα…

…Τριάντα χρόνια μετά τον θάνατο του Ιεροβοάμ, οι Ασσύριοι κατέστρεψαν τη Σαμάρεια και πήραν τον λαό σε εξορία. Ο Ισραήλ έπαψε να υπάρχει.

Συγγραφέας του βιβλίου θεωρείται ο ίδιος ο προφήτης Αμώς. Το πρωτότυπο αυτού του βιβλίου θεωρείται από τα πλέον καλά διατηρημένα.

ΑΒΔΙΟΥ

Το πιο μικρό βιβλίο μέσα στην Παλαιά Διαθήκη είναι αυτό του Αβδιού, το οποίο φέρνει στο φως την ακατάπαυστη διαμάχη μεταξύ του Ιακώβ και του Ησαύ, που μεταφερόταν από γενεά σε γενεά, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έπαυσε να υπάρχει.

Ο Αβδιού καταγγέλλει την αλαζονεία του Εδώμ. Οι Ιδουμαίοι θεωρούσαν τα οχυρά τους απόρθητα. Τον 5^ο αιώνα π.Χ. οι Άραβες κατέλαβαν τον Εδώμ, και τον 3^ο αιώνα π.Χ. η περιοχή κατακλύσθηκε από τους Ναβαταίους. Οι Ναβαταίοι ήταν αυτοί οι οποίοι έχτισαν την πέτρινη πόλη της Πέτρας στην σημερινή Ιορδανία. Μερική Ιδουμαίοι εγκαταστάθηκαν στην νότια Ιουδαία. Ένας από τους απογόνους τους ήταν ο Ηρώδης ο Μέγας, ηγεμόνας των Ιουδαίων την εποχή του Ιησού Χριστού.

Μετά το 70 μ.Χ. οι Ιδουμαίοι εξαφανίσθηκαν εντελώς από την ιστορία.

Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο Προφήτης Αβδιού.

Η περίοδο η οποία γράφτηκε ήταν λίγο μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλώνιους το 587 π.Χ.  

ΙΩΝΑΣ

Ο Ιωνάς προφήτευσε λίγο πριν την περίοδο του βασιλιά Ιεροβοάμ Β΄ το 782 – 753 π.Χ.

Θέμα αυτού του βιβλίου είναι η Νινευή, πρωτεύουσα της ισχυρής Ασσυρίας που ήταν εχθρός του Ισραήλ. Η αποστολή του ήταν η μεγάλη πόλη της Νινευή να ακούσει το μήνυμα του Θεού το οποίο ήταν ότι έπρεπε να επιστρέψουν στον Θεό διότι θα επέλθει κρίση πάνω στον λαό εξαιτίας της ασέβειας, και διαφθοράς του λαού. Ο Ιωνάς όμως είχε διαφορετική γνώμη. Από την συμπεριφορά του φαίνεται ότι είχε λανθασμένη αντίληψη για τον Θεό και τα σχέδια τα οποία Αυτός είχε για τον λαό της Νινευή.

Ο Θεός έδωσε ένα μάθημα στον Ιωνά και σε όλων των υπόλοιπο κόσμο που διαβάζει ή ακούει αυτήν την ιστορία ότι είναι Θεός αγάπης, αγαπά και θέλει να σωθεί κάθε άνθρωπος ανεξάρτητα εθνικότητας ή ηθικού ξεπεσμού.

Για μία ακόμα φορά ο Ιησούς σφραγίζει και καταρρίπτει όποια αμφιβολία και αν είχαν μερικοί ως προς την αυθεντία και την γνησιότητα του βιβλίου αυτού.

Ο Ιωνάς έζησε τον 8^ο αιώνα π.Χ.

Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν μας είναι γνωστός, αλλά δεν απορρίπτουμε και την πιθανότητα ο ίδιος ο Προφήτης να ήθελε να καταγράψει την προσωπική του ιστορία.

Η Νινευή καταστράφηκε τελικά το 612 π.Χ.

ΜΙΧΑΙΑΣ

Ο Μιχαίας ήταν ένας προφήτης του 8^ου αιώνα π.Χ.

Ο Μιχαίας προφήτευσε κατά την διάρκεια των βασιλιάδων του Ιούδα, Ιωάθαμ, Άχαζ και Εζεκία, ανάμεσα στα χρόνια 750 – 686 π.Χ. Οι προφητείες του αφορούσαν την Σαμάρια και την Ιερουσαλήμ.

Κατοικούσε σε μία πόλη κοντά στα όρια της Φιλισταίας.

 Ο Μιχαίας είναι γνωστός σε όλους μας με την περίφημη προφητεία του για τον τόπο γέννησης του Μεσσία η οποία ήταν η Βηθλεέμ.

Ο Συγγραφέας του βιβλίου ήταν ο ίδιος ο Μιχαίας.

ΝΑΟΥΜ

Το όνομα του σημαίνει παρηγοριά.

Για τον προφήτη Ναούμ γνωρίζουμε λίγα πράγματα, πρέπει να προφήτευσε ανάμεσα στην πτώση της Νινευής το 612 π.Χ. και στην πτώση των Θηβών της Αιγύπτου το 663 π.Χ.

Ο Ναούμ ήταν Ιουδαίος.

Θέμα του, το μήνυμα προς τον λαό της Νινευή ότι ο Θεός δεν αφήνει ατιμώρητο το κακό. Ο Θεός είναι δίκαιος και επεμβαίνει μέσα στην ιστορία. Θα κατέστρεφε την Νινευή ολοκληρωτικά όπως και έγινε αργότερα, το μήνυμα όμως του Ιωνά και η πραγματική αλλά προσωρινή μετάνοια τους ανέστειλε την κρίση του Θεού για δύο αιώνες.

Η ιστορία μας δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν διδάσκεται εύκολα.

Ο συγγραφέας είναι ο ίδιος ο προφήτης Ναούμ και το σίγουρο είναι ότι έγραψε την πιο εκφραστική ποίηση μέσα σε ολόκληρη την Παλαιά Διαθήκη.

ΑΒΒΑΚΟΥΜ

Το βιβλίο ανήκει στο τέλος του 7^ου αιώνα π.Χ. τότε που ο Ιερεμίας προφήτευε στην Ιερουσαλήμ, άλλοι  το τοποθετούν λίγο μετά την πτώση της Νινευής το 612 π.Χ.

Λίγα πάντως είναι τα στοιχεία που έχουμε για τον Προφήτη Αββακούμ.

Το θέμα του είναι το μεγάλο ερώτημα που κυριαρχεί μέσα στους αιώνες: «Γιατί οι άνθρωποι του Θεού να υποφέρουν και οι ασεβείς να περνούν καλά;»

Ο Αββακούμ δίνει την περίφημη διακήρυξη: «Ο δίκαιος θα ζήσει με την πίστη».

Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο προφήτης Αββακούμ. 

ΣΟΦΟΝΙΑΣ

Ο Σοφονίας ζει στην Ιερουσαλήμ.

Προφητεύει στην περίοδο όπου βασιλιά του Ιούδα ήταν ο Ιωσίας το 640 – 609 π.Χ.

Είναι εγγονός του βασιλιά Εζεκία.

Θέμα του προφήτη Σοφονία ήταν « η μέρα τού Κυρίου».

Οι δύο βασιλιάδες Μανασσής και Αμών, είχαν οδηγήσει την ηθική του έθνους στο κατώτερο σημείο. Αυτό θα εξαναγκάσει τον Θεό να φέρει καινούργια κρίση, ώστε ο λαός να συνέλθει.

Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο ίδιος ο προφήτης Σοφονίας και χρονολογία όπου έχει γραφτεί το βιβλίο αυτό είναι τα τέλη του 7^ου αιώνα π.Χ.

ΑΓΓΑΙΟΣ

Το 539 π.Χ. ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος βγάζει ένα διάταγμα όπου επιτρέπει την επιστροφή από την εξορία στον λαό Ισραήλ. Ο Αγγαίος φαίνεται ότι είχε γεννηθεί όταν ο λαός ήταν κάτω από την Βαβυλωνιακή εξορία, οπότε με το διάταγμα του Κύρου επιστρέφει, με το πρώτο τμήμα των εξόριστων κάτω από την καθοδήγηση του Ζοροβάβελ το 538 π.Χ.

Γίνεται μία προσπάθεια να ξανά οικοδομηθεί ο Ναός που είχε καταστραφεί από τους Βαβυλώνιους, το 587 π.Χ. αλλά αυτό ναυάγησε.

Ο Αγγαίος και ο Ζαχαρίας ήταν αυτοί που υποκίνησαν μετά από χρόνια αυτή την προσπάθεια και το 516 π.Χ. καταφέρνουν με την δικιά του παρέμβαση να ολοκληρωθεί ο Ναός.

Θέμα του είναι : «οι σωστές προτεραιότητες».

Τα λόγια του μιλούν κατευθείαν στην συνείδηση του έθνους.

Ο προφήτης απεύθυνε τέσσερις λόγους στον λαό: 29 Αυγούστου, 17 Οκτωβρίου, και δύο στις 18 Δεκεμβρίου του 520 π.Χ.

Το βιβλίο πρέπει να γράφτηκε το 520 π.Χ.

Συγγραφέας είναι ο ίδιος ο προφήτης Αγγαίος.

ΖΑΧΑΡΙΑΣ

Ο προφήτης Ζαχαρίας ήταν Ιερέας και το όνομα του πατέρα του ήταν Ιδδώ.

Ο Ζαχαρίας έχει σταλεί από τον Θεό, όπως και ο προφήτης Αγγαίος, να εμψυχώσουν τον λαό Ισραήλ ως προς την ανοικοδόμηση του Ναού. Ο «τομέα εμψύχωσης», που ανέλαβε ο προφήτης Ζαχαρίας ήταν να φροντίσει να ελευθερώσει από το πνεύμα της αποθάρρυνσης και της κατάθλιψης τον λαό.

Το βιβλίο του είναι ένα απόσταγμα της σοφίας πολλών από τους προφήτες, αλλά παράλληλα εστιάζει στα γεγονότα του μακρινού μέλλοντος. Περιέχει λεπτομερείς αναφορές στον Μεσσία, που εκπληρώνονται με ακρίβεια στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Το βιβλίο του προφήτη Ζαχαρία χωρίζεται σε δύο μέρη:

1.    από το 1^ο κεφάλαιο μέχρι το 8^ο (520 π.Χ.)

2.    από το 9^ο κεφάλαιο μέχρι το 14^ο

Ποτέ δεν αμφισβητήθηκε η γνησιότητα του πρώτου μέρους ως προς το ποιος είναι ο συγγραφέας, όλοι συμφωνούν και παραδέχονται ότι είναι ο προφήτης Ζαχαρίας.

Αντιρρήσεις είχαν για το δεύτερο μέρος.

Τα χειρόγραφα του Κουμράν μας αποκαλύπτουν ότι το βιβλίο του προφήτη Ζαχαρία είναι ένα ενιαίο σύνολο.

Το βιβλίου του προφήτη Ζαχαρία γράφτηκε στα τέλη του 6^ου αιώνα  με αρχές του  5^ου αιώνα π.Χ.

ΜΑΛΑΧΙΑΣ

ΜΑΛΑΧΙΑΣ = «Ο ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΜΟΥ»

Για τον προφήτη Μαλαχία, εκτός του ονόματος του  και την εποχή που έζησε (460 π.Χ. με 430 π.Χ.), δεν γνωρίζουμε περισσότερα πράγματα.

Το βιβλίο του είναι το τελευταίο της Παλαιάς διαθήκης.

Από το ίδιο το βιβλίο του προφήτη Μαλαχία βγαίνει κατά προσέγγιση και η χρονολογία συγγραφής του, αφού ο Ναός βλέπουμε ότι είχε χτιστεί.

Θέμα του: οι ιερείς οι οποίοι αμελούν τον Νόμο Του Θεού, οι μικτοί γάμοι παρότι ο Νόμος του Θεού δεν το επέτρεπε και η αδιαφορία του ανθρώπου προς τον πλησίον του.

Ο Συγγραφέας είναι ο ίδιος ο προφήτης Μαλαχίας και ο χρόνος συγγραφής του βιβλίου του, το τέλος του 5^ου αιώνα π.Χ.